در دنیای امروز، انواع گیربکس اتومات به عنوان اجزایی کلیدی در خودروهای مدرن مطرح میشوند. این سیستم ها نه تنها تجربه ی رانندگی را ساده تر میکنند بلکه با افزایش کارایی موتور، کارکرد بهینه تری را ارائه میدهند.
انواع گیربکس اتوماتیک
گیربکس اتوماتیک استاندارد
این نوع گیربکس، شامل یک مبدل گشتاور و مجموعه ای از دنده های به هم متصل است. عملکرد این گیربکس به این صورت است که با تغییر بار و شرایط عملکرد، دنده ها به صورت خودکار عوض میشوند. مزایای این نوع گیربکس شامل:
- عملکرد نرم و راحت: که باعث میشود فرآیند رانندگی برای راننده لذت بخش تر شود.
- تعمیر و نگهداری ساده: به دلیل طراحی معمولی و استاندارد آن.
گیربکس دو کلاچه (DCT)
گیربکس دو کلاچه یا Dual-Clutch Transmission به عنوان یکی از پیشرفته ترین فناوری ها در سیستم‌های انتقال قدرت شناخته میشود. این نوع گیربکس به دلیل عملکرد سریع و دقیق خود به طور گسترده در خودروهای مدرن به‌کار گرفته شده است.
ساختار و عملکرد
گیربکس دو کلاچه به کمک دو مجموعه کلاچ مستقل عمل میکند که هر یک وظیفه‌ی کنترل دنده های خاصی را بر عهده دارد. یکی از کلاچ ها برای دنده های زوج و دیگری برای دنده های فرد درنظر گرفته شده است. این ساختار منحصربه فرد امکان تعویض دنده ها را بدون تاخیر فراهم می آورد. هنگامی‌که یکی از دنده‌ها درگیر است، کلاچ دیگر دنده ی بعدی را آماده میکند، که نتیجه ی آن تعویض دنده ی سریع و بدون افت قدرت میباشد.
مزایای گیربکس دو کلاچه
- سرعت تعویض دنده: یکی از بارزترین مزایای این سیستم سرعت بالای تعویض دنده ها است که تجربه ی رانندگی پویاتری فراهم میکند.
- بهره‌وری سوخت: به دلیل بهینه بودن تعویض دنده‌ها، این نوع گیربکس میتواند مصرف سوخت را کاهش دهد.
- نرمی در تعویض دنده: DCT ممکن است برخلاف گیربکس‌های اتومات قدیمی‌تر، کمترین تکان و لرزش را در هنگام تعویض دنده داشته باشد و رانندگی را راحت‌تر کند.
- تناسب با خودروهای اسپرت: به دلیل قابلیت‌های بالا در شتاب‌گیری و کنترل دقیق دنده‌ها، این نوع گیربکس به‌ویژه برای خودروهای اسپرت و عملکردی مناسب است.
چالش ها و نگهداری
هر چند گیربکس دو کلاچه دارای مزایای بسیاری است، اما نیاز به نگهداری دقیق و منظم دارد. خرابی های احتمالی در مدارهای الکتریکی و مکانیزم های هیدرولیکی میتواند عملکرد آن را تحت تاثیر قرار دهد. بنابراین بررسی منظم و استفاده از سرویس های ویژه برای نیازهای این گیربکس ضروری است.
گیربکس متغیر پیوسته (CVT)
گیربکس های CVT دارای سیستم دنده ای بی نهایت متغیر هستند که به راحتی میتوانند نسبت دنده را به صورت پیوسته تغییر دهند. این نوع گیربکس ها به ویژه در خودروهای هیبریدی و کم مصرف مورد استفاده قرار میگیرند.
مزایا:
صرفه جویی در سوخت
سرعت و شتاب نرم
توانایی نگه داشتن موتور در بهترین حالت عملکرد
معایب:
احساس کمبود قدرت در شتاب‌گیری شدید
هزینه بالای تعمیر در مواقع خرابی
گیربکس اتوماتیک هوشمند
گیربکس اتوماتیک هوشمند (Smart Automatic Transmission) یک فناوری پیشرفته در سیستم های انتقال قدرت خودرو است که از حسگرها و الگوریتم های پیشرفته برای بهینه سازی عملکرد خودرو و افزایش راحتی رانندگی استفاده میکند. این نوع گیربکس به طور خودکار دنده ها را بر اساس شرایط رانندگی، بار خودرو و سبک رانندگی تنظیم میکند.
ویژگی ها
- بهینه سازی عملکرد: گیربکس های هوشمند قادرند زمان و شرایط تعویض دنده را بهینه سازی کرده و عملکرد بهتری در شتاب و قدرت داشته باشند.
- سازگاری با شرایط مختلف: با تحلیل شرایط مختلف جاده و سبک رانندگی، این سیستم میتواند به طور خودکار تنظیمات خود را تغییر دهد.
- افزایش راحتی: کاهش نیاز به کنترل دستی و تعویض دنده ها، رانندگی را راحت تر میکند.
- مصرف سوخت بهینه: مدیریت بهینه دنده ها میتواند مصرف سوخت را کاهش دهد.
نمونه خودرو ها
گیربکس اتوماتیک هوشمند در مدل های مختلف خودرو به کار می‌رود. برخی از خودروها که به این فناوری مجهز شده‌اند عبارتند از:
تویوتا:مدل‌هایی مانند تویوتا کمری و تویوتا RAV4 از گیربکس های هوشمند استفاده میکنند.
هوندا:مدل هایی مانند هوندا سیویک و هوندا آکورد.
فورد:مدل هایی مانند فورد فوکوس و فورد اکسپلورر.
بی ام و:مدل هایی نظیر بی ام و سری 3 و بی ام و X5.
مرسدس بنز:مدل‌هایی همچون مرسدس بنز E-Class و مرسدس بنز G-Class.
این نوع گیربکس ها در خودروهای لوکس و همچنین در برخی از خودروهای اقتصادی برای ارائه تجربه رانندگی بهتر و بهینه تر در حال حاضر بسیار رایج هستند
گیربکس ترتیبی (Sequential Transmission)
گیربکس ترتیبی یا Sequential Transmission نوعی گیربکس اتوماتیک است که در آن دنده ها به ترتیب (ترتیبی) و به صورت مستقیم تعویض میشوند. این نوع گیربکس به راننده این امکان را میدهد که به سرعت و با کنترل بیشتری نسبت به گیربکس های معمولی، دنده ها را تغییر دهد. در این سیستم، دنده ها به ترتیب فوقانی و تحتانی قرار دارند و راننده تنها با حرکت دسته دنده به جلو یا عقب میتواند دنده را تعویض کند.
ویژگی ها و مزایا
- تسریع در تعویض دنده: گیربکس ترتیبی به طور معمول بسیار سریع‌تر از گیربکس‌های معمولی دنده را تغییر میدهد، که این امر به ویژه در مسابقات و رانندگی‌های سریع مهم است.
- کنترل بهینه: راننده میتواند دقیقاً دنده‌ای را انتخاب کند که برای شرایط اداامه بهترین است، بدون اینکه نیاز به تلاش زیادی باشد.
- کاهش دقت با کلاچ: گیربکس‌های ترتیبی معمولاً به کلاچ کمتر از گیربکس‌های سنتی نیاز دارند، که این خود به تسریع فرایند تعویض دنده کمک میکند.
- سازگاری با موتورهای قوی: این گیربکس‌ها معمولاً توانایی در کنار آمدن با موتورهای قوی و حالت‌های رانندگی شدید را دارند.
کاربردها
گیربکس ترتیبی به طور عمده در خودروهای زیر کاربرد دارد:
- خودروهای مسابقه‌ای: این نوع گیربکس در خودروهای فرمول یک و خودروهای مسابقه‌ای استفاده میشود، جایی که نیاز به تعویض دنده سریع و کنترل دقیق احساس میشود.
- خودروهای اسپورت: بسیاری از خودروهای اسپورت و پریمیوم از این نوع گیربکس بهره‌مند هستند تا تجربه رانندگی بهتری فراهم کنند.
- خودروهای مخصوص آفرود: در خودروهای آفرود نیز از این نوع گیربکس به دلیل نیاز به کنترل دقیق و سریع دنده‌ها استفاده میشود.
- برخی از موتورهای موتورسیکلت: در دنیای موتورسیکلت‌ها، به ویژه در مدل‌های اسپورت و مسابقه‌ای، گیربکس ترتیبی به کار می‌رود.
نمونه خودروها
- Porsche 911 GT3: این خودرو به امکانات گیربکس ترتیبی تجهیز شده و تجربه‌ای هیجان‌انگیز و سریع را برای رانندگان ارائه میدهد.
- Ferrari FXX-K: از این نوع گیربکس در خودروهای ویژه‌ی مسابقه‌ای استفاده میشود.
- BMW M3/M4: این خودروها نیز از گیربکس ترتیبی بهره‌مند هستند و تجربه رانندگی اسپورت را به ارمغان می‌آورند.
گیربکس سیاره ای خورشیدی (Planetary Gear System)
گیربکس سیاره‌ای خورشیدی یا سیستم دنده‌ای سیاره‌ای، یکی از انواع سیستم‌های دنده‌ای است که به طور گسترده‌ای در خودروها و بسیاری از دستگاه‌های صنعتی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این نوع گیربکس شامل چندین چرخ دنده است که به صورت مداری حول یک دنده مرکزی (دنده خورشیدی) حرکت میکنند.
اجزا و ساختار
یک سیستم دنده‌ای سیاره‌ای معمولاً شامل سه جزء اصلی است:
- دنده خورشیدی (Sun Gear): این دنده در وسط واقع شده است و معمولاً دنده اصلی است که نیروی ورودی از موتور به آن منتقل میشود.
- دنده‌های سیاره‌ای (Planet Gears): این دنده‌ها به طور همزمان با دنده خورشیدی دوران میکنند و به دور دنده خورشیدی می‌چرخند. هر دنده سیاره‌ای به یک دنده حلقه‌ای متصل است.
- دنده حلقه‌ای (Ring Gear): این دنده در دور دنده خورشیدی قرار دارد و معمولاً دنده خروجی را تشکیل میدهد. این دنده بسته است و دنده‌های سیاره‌ای درون آن می‌چرخند.
عملکرد
عملکرد گیربکس سیاره‌ای خورشیدی به این صورت است که با توجه به نحوه اتصال و چرخش دنده‌ها، میتوان نسبت دنده‌ها را تغییر داد. با تغییر سرعت چرخش دنده خورشیدی, یا دنده حلقه‌ای، و کنترل اینکه کدام جز (خورشیدی، سیاره‌ای یا حلقه‌ای) ثابت باقی بماند، میتوان دنده‌های مختلفی را محاسبه کرد. این امکان کنترل دقیق در سطوح مختلف گشتاور و سرعت را فراهم می‌آورد.
مزایا
- ابعاد کوچک و سبک: گیربکس‌های سیاره‌ای سادگی و فشردگی بالایی دارند، که آن‌ها را برای کاربرد در فضاهای محدود مناسب میکند.
- کارایی بالا: با توزیع بار بین دنده‌های سیاره‌ای، این سیستم‌ها قابلیت تحمل بارهای سنگین و کارایی بالایی را دارند.
- نسبت دنده‌های متنوع: این نوع گیربکس میتواند نسبت‌های دنده‌ای مختلف را با تغییر ورودی و خروجی ایجاد کند.
کاربردها
گیربکس های سیاره ای خورشیدی در بسیاری از صنایع و خودرو های مختلف به کار میروند. برخی از کاربردهای عمده شامل:
- خودروهای اتوماتیک: بسیاری از گیربکس های اتوماتیک مدرن، از جمله گیربکس های CVT (یعنی دنده متغیر پیوسته) و گیربکس های خودکار استاندارد، از سیستم دنده ای سیاره ای استفاده میکنند.
- موتورسیکلت ها: این سیستم ها در برخی از موتورسیکلت ها برای بهبود عملکرد و افزایش کارایی قدرت استفاده میشوند.
- دستگاه های صنعتی: در ماشین آلات صنعتی و دستگاه های اتوماسیون، این گیربکس ها به دلیل توانایی تحمل بارهای سنگین و عملیات مداوم مورد استفاده قرار میگیرند.
- دستگاه های خورشیدی: در برخی از سیستم های فضایی و خورشیدی نیز از این نوع گیربکس استفاده میشود تا به توزیع و مدیریت بهترین قدرت کمک کند.
نمونه خودرو ها
- چری تیگو 7: این SUV دارای گیربکس اتوماتیک با طراحی سیاره‌ای است که به بهبود عملکرد و کارایی کمک میکند.
- هاوال H6: این خودرو از سیستم‌های گیربکس مدرن بهره می‌برد که شامل گیربکس‌های سیاره‌ای خورشیدی میشود.
- جک S5: این مدل نیز از گیربکس اتوماتیک استفاده میکند و به لحاظ فنی به گیربکس‌های سیاره‌ای مجهز میباشد.
- BYD S7: این خودرو همچنین از یک گیربکس اتوماتیک با سیستم دنده‌ای سیاره‌ای استفاده میکند که عملکرد آن را بهبود می‌بخشد.
- از برند هایما، مدل هایما S7 دارای گیربکس سیاره ای خورشیدی است. این خودرو با استفاده از این نوع گیربکس، عملکرد بهتری را در تعویض دنده و کارایی به نمایش می‌گذارد. همچنین، برخی مدل‌های دیگر هایما نیز ممکن است از فناوری مشابهی بهره‌مند باشند، اما هایما S7 از این نظر شناخته شده‌تر است.
سلکتور گیربکس هایما S7 2000
سلکتور گیربکس هایما S7 توربو
کابل تعویض دنده گیربکس اتومات هایما S7 توربو
کابل تعویض دنده گیربکس اتومات هایما S7 2000
گیربکس AMT (Automated Manual Transmission)
گیربکس AMT یا گیربکس دستی اتوماتیک، نوعی از گیربکس است که عملکرد مشابهی با گیربکس دستی (MT) دارد، اما با استفاده از فناوری اتوماتیک برای تعویض دنده‌ها بدون نیاز به فشردن کلاچ توسط راننده، کار میکند. در این نوع گیربکس، سیستم حضور کلاچ و تعویض دنده به طور هوشمندانه و خودکار انجام میشود.
ویژگی ها
- سازگاری با گیربکس دستی: گیربکس AMT بر پایه گیربکس‌های دستی طراحی شده است و ایمنی و کارایی مشابهی دارد.
- کاهش نیاز به کلاچ: این سیستم به رانندگان اجازه میدهد تا بدون نیاز به فشردن کلاچ، دنده‌ها را تعویض کنند.
- افزایش راحتی: با توجه به اتوماتیک بودن فرآیند تعویض دنده، رانندگی در ترافیک و شرایط مختلف راحت‌تر میشود.
نوع گیربکس
بله، AMT از نوع گیربکس‌های اتوماتیک به شمار می‌رود، اما دارای برخی خصوصیات گیربکس‌های دستی نیز است. به همین دلیل، برخی رانندگان آن را به عنوان ترکیبی از دو نوع گیربکس می‌شناسند.
کاربردها
گیربکس AMT اغلب در خودروهای اقتصادی و میان‌رده، به ویژه خودروهای کامپکت و هاچبک مورد استفاده قرار می‌گیرد. برخی از خودروهایی که ممکن است از این نوع گیربکس بهره‌برند عبارتند از:
- خودروهای سایپا: مانند Saipa 110 و Saipa 131.
- خودروهای ایران‌خودرو: مانند Peugeot 206 (مدل‌های خاص).
- برندهای دیگر: تعدادی از خودروهای دیگر برندهایی مانند تویوتا و کیا نیز ممکن است از گیربکس AMT در مدل‌های الکتریکی یا اقتصادی خود استفاده کنند.
انواع گیربکس در خودرو های هایما
برند هایمااز گیربکس‌های مختلفی در خودروهای خود استفاده میکند. در زیر برخی از مدل‌های این برند و نوع گیربکس‌های آن‌ها آورده شده است:
- هایما S7:
- نوع گیربکس: گیربکس اتوماتیک CVT (Continuously Variable Transmission) و گیربکس دستی 5 سرعته
- هایما S5:
- نوع گیربکس: گیربکس اتوماتیک CVT و گیربکس دستی 6 سرعته
- هایما M3:
- نوع گیربکس: گیربکس دستی 5 سرعته و گیربکس اتوماتیک CVT
- هایما M8:
- نوع گیربکس: گیربکس اتوماتیک 6 سرعته
پرسش های متداول
- آیا گیربکس های اتومات قابل تعمیر هستند؟ بله، در بسیاری از موارد خرابی ها میتوانند با تعمیرات تخصصی رفع شوند.
- چگونه میتوان فهمید گیربکس نیاز به سرویس دارد؟ صداهای غیرعادی، نشت روغن و تغییرات ناگهانی در رانندگی از علائم نیاز به سرویس هستند.
- آیا همه خودروهای چینی با گیربکس اتومات میخرند بهتر است؟ انتخاب خودرو به نیاز و بودجه شما بستگی دارد، اما خودروهای چینی گزینه های مناسبی ارائه میدهند.
بررسی و انتخاب انواع گیربکس اتومات میتواند تجربه رانندگی و کارایی خودرو را بهبود بخشد. برای دریافت اطلاعات بیشتر، بازدید از صفحه تماس پیشنهاد میشود.
