رینگ موتور یکی از اجزای اساسی در ساختار داخلی موتور خودرو است که نقش مهمی در عملکرد بهینه موتور و حفظ کارایی آن ایفا می‌کند.
دلیل وجود رینگ موتور ماشین
وظیفه اصلی رینگ در موتور بالا بردن راندمان و کارایی پیستون موتور ماشین است. در واقع با قرارگیری حلقه‌ی فلزی یا همان رینگ به دور شیار روی پیستون که از پیش طراحی شده نوسانات پیستون درون سیلندر به سهولت انجام می‌پذیرد. وجود رینگ پیستون سبب شده تا حرکت رفت و برگشتی پیستون نرم‌تر شود و درپی آن بازدهی موتور افزایش پیدا کند. نقش رینگ در این سیستم پرکردن فضای لقی بین قطعات موتور ( پیستون با دیواره سیلندرها ) در جهت روان‌سازی حرکت رفت و برگشتی پیستون‌ها و تنظیم موتور است.
جنس رینگ پیستون به دلیل وجود گرمای زیادی که درون موتور وجود دارد، از چدن طراحی شده است. رینگ پیستون به سبب جنسی که دارد از مقاومت بالایی در برابر گرما برخوردار می‌باشد. از دیگر ویژگی رینگ پیستون علاوه بر مقاومت گرمایی، خاصیت ارتجاعی آن بوده که وجود این دو ویژگی سبب طول عمر مفید رینگ موتور خواهدشد.
علاوه بر این سطح تماس پیستون با دیواره سیلندر کم شده و همین امر فرسایش و اصطکاک قطعاتی مثل: موتور، سیلندر و سرسیلندر را به حداقل ممکن می رساند
همچنین میتوان گفت که از دلایل و ضرورت کاربرد رینگ پیستون صرفه‌جویی در مصرف بنزین است. با استفاده از رینگ و روان‌سازی نوسانات پیستون، موتور تنظیم شده و کارکرد آن افزایش می‌یابد. از سوی دیگر طراحی فیزیکی سیلندر به تنهایی قادر به آب‌بندی موتور نبوده و وظیفه‌ی دیگر رینگ پیستون این است که از خروج و ورود مواد سوختی و روغن بی‌رویه جلوگیری نماید.
انواع رینگ موتور خودرو و توضیحات آن‌ها
معمولاً به سه دسته اصلی تقسیم می‌شوند:
رینگ‌های فشاری (Compression Rings):
وظیفه اصلی این رینگ‌ها، آب‌بندی محفظه احتراق و جلوگیری از نشت گازهای حاصل از احتراق به پایین سیلندر است. رینگ‌های فشاری معمولاً در بالاترین نقطه روی پیستون نصب می‌شوند.
این نوع از رینگ های خودرو وظیفه مهم جلوگیری از نشت گاز از کناره پیستون به سمت خارج از محفظه را بر عهده دارد که می توان گفت وجود این رینگ را در خودرو الزامی می کند. انجام حرکت جلوگیری از نشت گاز از کناره پیستون به سمت خارج از محفظه توسط رینگ فشاری هنگام حرکت رفت و برگشت پیستون در موتور اتفاق می افتد. طی نوساناتی که در پیستون رینگ فشاری رخ می دهد، رینگ منبسط شده و به سطح پیستون می چسبد که این کار از خارج شدن گاز تا حدودی جلوگیری می کند. البته ناگفته نماند که تنها رینگ فشاری نمی تواند جوابگو باشد و در کنار آن حتما باید از رینگ روغنی هم استفاده کنید تا این فرایند با سهولت بیشتری انجام شود.
رینگ‌های روغنی (Oil Control Rings):
این رینگ‌ها برای تنظیم مقدار روغن روی دیواره سیلندر طراحی شده‌اند. آن‌ها از نفوذ روغن به محفظه احتراق جلوگیری می‌کنند و همزمان میزان روغن‌کاری را بهینه می‌کنند.
رینگ‌های روغنی شیاردار یا سوراخ‌دار طراحی می‌شوند. نوع طراحی آن‌ها به دلیل ایجاد امکان تردد روغن به بالا و پایین‌شان است. رینگ‌های روغنی معمولا در پایین‌ترین شیار پیستون قرار می‌گیرند، پایین‌تر از رینگ‌های فشاری .رینگ‌های روغنی ضمن حفظ فاصله چند میلیمتری پیستون با جداره داخلی سیلندر از انتشار بیش از حد و اضافه روغن نیز جلوگیری می‌کنند.
در واقع رینگ‌های روغنی موظف به پیشگیری از مصرف بیش از حد و لازم روغن و تنظیم لقی پیستون درون سیلندر هستند. این تنظیم لقی به معنی ممانعت از حرکات عرضی پیستون هنگام بالا و پایین رفتن درون سیلندر است.
گاهی یک رینگ روغنی نیز در شیاری پایین‌تر از سوراخ گژن‌پین تعبیه می‌شود تا جلوگیری از انتشار روغن، کاملتر و بهتر صورت گیرد. دهانه رینگ‌های روغنی به تنظیم قطر آن‌ها با قطر پیستون و سیلندر کمک می‌کند. همچنین برای کنترل بهتر روغن از یک منبسط کننده‌ی فنری در پشت رینگ‌های روغن و بغل رینگی‌های فولادی آب کروم شده استفاده می‌شود.
این رینگ عمل جمع کردن روغن از دیواره‌ی سیلندر را برای جلوگیری از نفوذ آن به محفظه‌ی احتراق به کمک رینگ تراکم تکمیل می‌کند و اگر رینگ تراکم جمع کردن روغن را ناقص انجام داده باشد رینگ روغن آن را کامل می‌کند. روغن جمع شده توسط این رینگ‌ها نیز به کارتل روغن بازمی‌گردد.
رینگ‌های خنک‌کننده (Scraper Rings):
این رینگ‌ها به حذف اضافات روغن از دیواره سیلندر کمک می‌کنند و در برخی از طراحی‌ها به صورت ترکیبی با رینگ‌های روغنی عمل می‌کنند.
تعداد رینگ‌های موجود در موتور
تعداد رینگ‌های موجود در موتور به نوع موتور و طراحی آن بستگی دارد. در موتورهای بنزینی معمولاً از سه رینگ (دو رینگ فشاری و یک رینگ روغنی) استفاده می‌شود. در موتورهای دیزلی که فشار احتراق بالاتری دارند، ممکن است تعداد رینگ‌ها بیشتر باشد.
وظیفه رینگ موتور
رینگ موتور وظایف متعددی را بر عهده دارد که شامل موارد زیر است:
1. آب‌بندی محفظه احتراق:
جلوگیری از نشت گازهای احتراق به پایین سیلندر.
2. کنترل مصرف روغن:
تنظیم مقدار روغن مورد نیاز برای روانکاری و جلوگیری از ورود روغن به محفظه احتراق.
3. انتقال حرارت:
کمک به انتقال حرارت از پیستون به دیواره سیلندر.
4. کاهش اصطکاک:
تسهیل حرکت پیستون در سیلندر با کاهش تماس مستقیم بین آن‌ها.
اجزای تشکیل‌دهنده رینگ موتور ماشین
رینگ موتور معمولاً از مواد مقاوم در برابر حرارت و فشار ساخته می‌شود و دارای ویژگی‌های زیر است:
1. جنس:
رینگ‌ها از فولاد یا چدن با پوشش‌های مقاوم به سایش و حرارت ساخته می‌شوند.
2. طراحی:
رینگ‌ها دارای شکاف یا فاصله‌ای کوچک برای تطابق با انبساط حرارتی در دماهای بالا هستند.
3. پوشش‌دهی:
برخی رینگ‌ها دارای پوشش‌های خاصی مانند کروم یا نیترید برای افزایش دوام هستند.
نحوه کارکرد رینگ موتور
رینگ موتور با قرار گرفتن در شیارهای مخصوص روی پیستون، هنگام حرکت پیستون در سیلندر عمل می‌کند. در طول چرخه احتراق:
رینگ‌های فشاری فشار گازهای احتراق را حفظ می‌کنند.
رینگ‌های روغنی میزان روغن روی دیواره سیلندر را تنظیم کرده و روانکاری مناسبی ایجاد می‌کنند.
انتقال حرارت از پیستون به سیلندر توسط تمامی رینگ‌ها انجام می‌شود.
دلایل خرابی رینگ موتور
خرابی رینگ موتور می‌تواند به دلایل مختلفی رخ دهد، از جمله:
1.سایش طبیعی:
استفاده طولانی‌مدت از موتور می‌تواند باعث فرسایش رینگ‌ها شود.
2. عدم روانکاری مناسب:
کاهش سطح روغن یا کیفیت پایین آن باعث افزایش اصطکاک و خرابی رینگ‌ها می‌شود.
3. حرارت بیش از حد:
گرم شدن بیش از حد موتور می‌تواند منجر به تغییر شکل یا شکست رینگ‌ها شود.
4. نفوذ آلودگی:
وجود ذرات خارجی در روغن یا سوخت می‌تواند به سایش سریع‌تر رینگ‌ها منجر شود.
5. نصب نادرست:
نصب اشتباه یا عدم تنظیم دقیق رینگ‌ها هنگام مونتاژ موتور می‌تواند عملکرد آن‌ها را مختل کند.
رینگ موتور استاندارد هایما S7
رینگ موتور هایما S7 یکی از مهم‌ترین قطعات موتور این خودرو است که بر عملکرد کلی موتور تأثیر مستقیم دارد. استفاده از قطعات اصلی و توجه به تعمیر و نگهداری به‌موقع می‌تواند هزینه‌های تعمیر را کاهش داده و عمر مفید خودرو را افزایش دهد.
رینگ موتور هایما S5
چگونگی تشخیص خرابی رینگ پیستون خودرو
تشخیص خرابی رینگ پیستون خودرو معمولاً از طریق علائم زیر امکان‌پذیر است:
1. کاهش قدرت موتور:
از دست دادن تراکم به دلیل چرخش ناکارآمد موتور، شتاب را به تاخیر می اندازد که منجر به توقف موتور می شود. در موارد شدید، ممکن است تمام قدرت موتور را از دست بدهید و ممکن است نیاز به یدک‌کش برای بردن وسیله نقلیه داشته باشید در این حالت موتور در جاده به دلیل ضعیف شدن رینگ‌های پیستون بد کار می‌کند. البته موارد جزئی فقط منجر به عملکرد ضعیف موتور می شوند.
2. دود آبی رنگ از اگزوز:
نشان‌دهنده سوختن روغن در محفظه احتراق است.
3. افزایش مصرف روغن:
لحظه ای که چراغ چک موتور شما به دلیل مصرف بیش از حد روغن روشن می شود، به احتمال زیاد رینگ های پیستون شما نیاز به تعویض دارند. رینگ های پیستون فرسوده منجر به نشت روغن در محفظه احتراق می شوند که به طور خودکار به عنوان مصرف روغن بیشتر توسط خودرو نشان داده می شوند. بنابراین سعی کنید مرتباً سطح روغن موتور را بررسی کنید.
4.کاهش فشار کمپرس:
کاهش فشار داخل سیلندر به دلیل نشت گازها از کنار رینگ‌ها.
5.صداهای غیرمعمول:
صدای تق‌تق یا ضربه‌های غیرمعمول ممکن است به دلیل مشکل در رینگ‌ها باشد.
6. کاهش شتاب
رینگ های پیستون فشرده سازی و روانکاری را تنظیم می کنند. بنابراین، زمانی که رینگ‌های پیستون شما فرسوده می‌شوند و عمل فشرده‌سازی و روان کاری به طور کامل انجام نمی شود، خودرو قدرت شتاب خود را از دست می‌دهد.
وقتی روی پدال گاز پا می گذارید، ماشین برای شتاب گرفتن مشکل دارد و موتور برای پاسخ دادن و سرعت بخشیدن زمان بیشتری می برد. کاهش شتاب نیز می تواند به دلیل خراب شدن آب بندی سوپاپ ها باشد.
بنابراین یک تست فشرده سازی انجام دهید تا تشخیص دهید که آیا رینگ های پیستون دچار مشکل هستند یا خیر. فشرده سازی کم به این معنی است که رینگ های پیستون شما آسیب دیده هستند و باید تعویض شوند.
نتیجه‌گیری
رینگ موتور خودرو یکی از اجزای حیاتی موتور است که نقش مهمی در حفظ عملکرد و کارایی آن دارد. با شناخت انواع رینگ‌ها، نحوه کارکرد و علائم خرابی، میتوان از خرابی‌های جدی‌تر در موتور جلوگیری کرد. نگهداری منظم، استفاده از روغن مناسب و رعایت توصیه‌های تولیدکننده در مورد سرویس موتور، از خرابی زودرس رینگ‌ها پیشگیری می‌کند.