لنت ترمز به عنوان یکی از اجزای حیاتی سیستم ترمز خودرو، تاریخچه ای دراز دارد. در اوایل دوران خودروسازی، ترمزها عمدتاً از چوب و دیگر مواد طبیعی ساخته می شدند. با پیشرفت تکنولوژی و نیاز به ایمنی بیشتر، مواد استفاده‌شده در ساخت لنت ترمز به تدریج تغییر کرد. از اواسط قرن بیستم، استفاده از مواد معدنی و ترکیبات شیمیایی مثل آزبست، به‌عنوان ماده ای برای لنت ترمز رایج شد، اما به‌علت مشکلات بهداشتی آزبست، از اوایل دهه ۱۹۷۰ به‌تدریج کنار گذاشته شد. امروزه، انواع مختلفی از مواد در ساخت لنت ترمز استفاده می شود.
لنت ترمز چیست؟
لنت ترمز، قطعه ای است که در سیستم ترمز خودرو به‌کار میرود و وظیفه اش ایجاد اصطکاک برای توقف چرخ های خودرو است. هنگامی که راننده پدال ترمز را فشار می دهد، لنت ترمز به دیسک یا طوقه چرخ ها فشار می آورد و این عمل باعث کاهش سرعت یا توقف خودرو میشود.
انواع لنت ترمز
به طور کلی به چند دسته اصلی تقسیم می‌شوند:
لنت های ارگانیک:
معمولاً از ترکیبات طبیعی ساخته شده و نرم تر از نوع معمولی هستند. این نوع کم‌تر از سایر انواع تولید صدا میکنند و اصطکاک خوبی دارند، اما عمر کمتری دارند.
لنت های سرامیکی:
با ترکیب سرامیک و دیگر مواد معدنی ساخته شده و انتقاد کمی به صدا و گرد و غبار دارند. این نوع لنت ها عملکرد خوبی در دماهای بالا دارند و معمولاً طول عمر بیشتری دارند.
لنت های متالیک:
ترکیبی از مواد فلزی و دیگر مواد هستند و به طور عمده برای خودروهای عملکرد بالا یا خودروهایی که نیاز به ترمزهای قوی دارند، استفاده می شوند. آنها مقاومت بالایی در برابر دما دارند اما ممکن است صدا تولید کنند و به دیسک ترمز آسیب بزنند.
لنت های کامپوزیتی:
این لنت ها از ترکیبات مختلفی تشکیل شده اند و هدفشان ترکیب مزایای لنت های مختلف است. آنها معمولاً اصطکاک خوبی دارند و برای عملکرد مختلف طراحی می‌شوند.
لنت ترمز دستی هایما S7
لنت ترمز چرخ عقب هایما S7 تکستار
لنت ترمز چرخ جلو هایما S7 (تکستار)
ویژگی
لنت های ترمز(break pad) باید دارای ویژگی هایی باشند که عملکرد بهینه ای را در شرایط مختلف فراهم کنند:
- اصطکاک: میزان اصطکاک ایجاد شده توسط آن باید به اندازه کافی باشد تا بتواند خودرو را به خوبی متوقف کند.
- تحمل دما: باید توانایی تحمل دماهای بالا را داشته باشد، به‌ویژه در شرایط ترمزگیری شدید.
- دوام: طول عمر آن باید بالا باشد تا نیاز به تعویض مکرر کاهش یابد.
- صدای کم: لنت ها باید به گونه ای طراحی شوند که کم ترین صدا را تولید کنند، زیرا صدای زیاد ممکن است آزاردهنده باشد و نشانه ای از خرابی باشد.
نحوه عملکرد
عملکرد آن یک فرایند دقیق و مهندسی شده است که شامل مجموعه ای از مراحل فنی میشود. در ادامه، مراحل عملکرد لنت ترمز(break lining) را به طور تخصصی تر بررسی خواهیم کرد:
فشار پدال ترمز:
-
- هنگامی که راننده پدال ترمز را فشار میدهد، نیروی مکانیکی به سیلندر اصلی منتقل می شود. این سیلندر حاوی مایع هیدرولیک است و باید تحت فشار قرار گیرد.
فشار هیدرولیکی:
-
- فشار ناشی از سیلندر اصلی، به سیستم هیدرولیکی ترمز منتقل میشود. این سیستم شامل لوله های مخصوص هیدرولیک و کالپر (Caliper) است. فشار مایع در سیستم هیدرولیکی سبب میشود که سیستم ترمز به طور خودکار قفل نشود و راننده بتواند کنترل خودرو را حفظ کند.
تأثیر فشار بر کالپر:
-
- مایع تحت فشار به کالپر منتقل می شود. کالپر قطعه ای است که لنت های ترمز را به دیسک ترمز فشار میدهد. این قطعه شامل پیستون هایی است که با فشار مایع هیدرولیک حرکت میکنند.
فشار به لنت ترمز:
-
- با فشار به پیستون های کالپر، لنت ترمز به سمت دیسک ترمز حرکت میکند. این اصطکاک میان لنت و دیسک موجب ایجاد نیروی مقاوم میشود که موجب کاهش سرعت چرخ ها و در نهایت توقف خودرو میشود.
تولید حرارت:
-
- فرآیند ایجاد اصطکاک همچنین منجر به تولید حرارت میشود. این حرارت برای عملکرد موثر لنت های ترمز مهم است، زیرا به بهبود واکنش و عملکرد آنها کمک میکند. با این حال، اگر دما از حد مشخصی بالاتر برود، ممکن است باعث “گدازندگی” (Brake Fade) شود که موجب کاهش کارایی ترمز میشود.
عملکرد هماهنگ با سیستم ABS:
-
- بسیاری از خودروها به سیستم ترمز ضد قفل (ABS) مجهز هستند که عمل ترمز را به‌طور هوشمند کنترل میکند. در صورت فشار ناگهانی بر پدال ترمز، سیستم ABS با کاهش و افزایش فشار به لنت های ترمز، از قفل شدن چرخ ها جلوگیری کرده و به بهبود کنترل خودرو کمک میکند.
بازگشت لنت ها به حالت اولیه:
-
- پس از رها شدن پدال ترمز، فشار مایع هیدرولیک کاهش مییابد. در این مرحله، فنرهای درون کالپر لنت ها را به موقعیت اولیه خود بازمیگردانند تا آماده استفاده مجدد باشند. این فرایند باید به‌صورت سریع و بدون هیچ گونه موانع یا خرابی انجام گیرد تا عملکرد صحیح سیستم ترمز حفظ شود.
تأثیر بر عمر لنت ترمز:
-
- تکرار فرایند ترمزگیری و عواملی مانند نوع لنت، شرایط جاده و نحوه رانندگی بر عمر لنت‌های ترمز تأثیر می‌گذارد. لنت‌های باکیفیت معمولاً تحت شیوه‌های مهندسی دقیق‌تری ساخته می‌شوند که منجر به دوام بیشتر و عملکرد بهتر در شرایط مختلف میشود.
نتیجه گیری
لنت ترمز یکی از اجزای حیاتی ایمنی خودرو است که باید با دقت انتخاب و مراقبت شود. با توجه به انواع مختلف لنت ها و ویژگی های آن ها، رانندگان باید بهترین گزینه را بر اساس نیاز و نوع خودرو خود انتخاب کنند. حفظ کیفیت و بررسی منظم لنت های ترمز میتواند به ایمنی و عملکرد بهتر خودرو کمک کند.
